Skip to main content

बा हामी नेपाली !



बा हामी नेपाली !
आजभोलि हामीले
बारी बाझै राखेका छौं
बारीमा तोरी छर्न छाडेका छौं
घैया छर्न छाडेका छौं
फापर छर्न छाडेका छौं
बारीमा मकै छर्न छाडेका छौं
कोदो रोप्न छाडेका छौं
बा हामी नेपाली !
आजभोलि हामीले
खेत बाझै राखेका छौं
खेतमा गहुँ छर्न छाडेका छौं
धान रोप्न छाडेका छौं
खोरिया खन्न त हामीले
धेरै पहिलेदेखि नै छोडेका हौंं
खेत बिराउन त हामीले
उहिलेदेनि नै छोडेका हौं
लेख औल गर्ने बानी त हाम्रो छुटिसक्यौ
गाई गोठ जाँदैनौं हामी
भैंसी गोठ जाँदैनौं हामी
भेंडी गोठ  जाँदैनौं हामी
वर्म पर्म लगाउन पर्दैन भो हामीलाई
मेलापात गर्न पर्दैन भो हामीलाई
दाउरा घाँस गर्न पर्दैन भो हामीलाई
मुखियाले सिरिरि सिटी लगाउँदा
स्याउ भिरेर
हुद्दामा सामेल हुन पर्दैन भो हामीलाई
डोको बोकेर
डोकामा       
खाने खर्चो बोकेर
बर्षभरिलाई
नून तेलको जोहो गर्न
ठाँटी पौवामा बास बस्दै
हप्तौं हप्ता हिंड्न पर्दैन भो हामीलाई
थाक भोट गर्न पर्दैन भो हामीलाई
बटौली झर्न पर्दैन भो हामीलाई 
हाम्रा आमा दिदी बहिनीहरूलाई
दैलो कुचो पनि गर्न पर्दैन भो एका बिहानै
पानी लिन गाग्री बोकेर
टाढै कतै
पानी पधेंरा धाउन पर्दैन भो एका विहानै
साँचो कुरा गर्ने हो भने
सात समन्द्रका मुलुकहरू नै
यतिबेला 
हाम्रा पानी पधेरा बनेका  छन् 
हाम्रा गन्तव्य थलो बनेका छन्
हाम्रा आकर्षणका केन्द्र बनेका छन्
हाम्रा सपनाका संसार बनेका छन्
मोहनी लगाएको छ हामीलाई विदेश कै माटोले
तानिरहेको छ हामीलाई विदेश कै  बाटोले
हलो जोत्न परे पनि हामी
सात समुन्द्र पारी पुगेर नै जोत्दछौं
खोक लगाउन परे पनि हामी
सात समुन्द्र पारी नै लगाउँछौं
बाँझो मार्न परे पनि हामी उतै बाझौ मार्दछौं
डल्ला फोर्न परे पनि हामी उतै ढल्ला फोर्छौं
आली कान्ला काट्न परे पनि हामी उतै आली कान्ला काट्छौं
मल बोक्न परे पनि  हामी  उतै मल बोक्छौ
मल फाल्न परे पनि उतै फाल्छौं हामी
बिहु उतै छर्छौं हामी
ब्याड उतै राख्छौं
धान कोदो उतै रोप्छौं हामी
रोपाइं उतै गर्दछौं
मानो  खाई मुरी उतै उब्जाउँछौं  हामी
धान उतै काट्छौं
धान उतै झाट्छौं हामी
कोदो उतै काट्छौं
कोदो उतै ठटाउँछौं  हामी
भकारी उतै भर्छौं 
इरिम धन्सार उतै चुलाउँछौं हामी
मकै उतै भाँच्छौं 
झोंता उतै पार्छौं हामी
सुली उतै लगाउँछौं
लुगा सिलाउन परे
उतै सिलाउँछौं हामी
टेलर मास्टर बन्न परे पनि  हामी उतै बन्छौं
ड्रेस डिजाइनर बन्न परे पनि हामी उतै बन्छांै
जुता सिलाउन परे पनि हामी उतै सिलाउँछौं
घन ठोक्न परे पनि उतै ठोक्छौं
बन फाड्न परे पनि उतै फाड्छौ
आरा लाउन परे पनि उतै लगाउँछौं हामी
भाँडा माज्न परे पनि उतै माज्छौं
लुगा धुन परे पनि उतै धुन्छौं हामी
बाटो  खन्न परे उतै खन्छौं
बा हामी नेपाली
नेपाल गर्दै खाली
सात समुन्द्रपारिभरि सलह जस्तै छाइएका छौं
विश्वको जुनसुकै कुनामा पनि हामी पाइएका छौं
कति हाम्रा हलीहरू होलेण्डमा हलो जोतिरहेका छन्
कति हाम्रा डोलेहरू डब्लिनमा डल्ला फोरिरहेका छन्
कति हाम्रा पाखेहरू पेरिसमा पंडित बनिरहेका छन्
कति हाम्रा जलेरीहरू जर्मनीमा जाल खेलिरहेका छन्
कति हाम्रा बाउसेहरू बेलायतमा बन्दुक बोकिरहेका छन्
कति हाम्रा रोपाहाहरू रुसमा रोटी बेलिरहेका छन्
कति हाम्रा गोठालाहरू गल्फ मुलुकमा गाडी गुडाइरहेका छन्
कति हाम्रा खेतालाहरू खाडीमा खानी खरिरहेका छन्
कति हाम्रा खेतारीहरू साउदीमा सेफका सुसारे बनिरहेका छन्
कति हाम्रा बहादुरहरू बकदादमा गोराहरूका आठ पहरिया भइरहेका छन्
कति हाम्रा भरियाहरू भेनिसमा भारी बोकिरहेका छन्
कति हाम्रा कर्मीहरू काबुलमा कालीगडी गरिहेका छन्
कति हाम्रा कटुवालहरू कतारका कम्पनीमा कामदार                                                बनिरहेका छन्
कति हाम्रा किसानहरू कोरियाका कारखानामा कपास कातिरहेका छन्
कति हाम्रा मजदुरहरू मलेशियामा माछा मारिरहेका छन्
विदेशीहरू स्वदेशभित्र ओइरिने र स्वदेशीहरू विदेशभरि  छरिने सिलसिला जारी छ
हाम्रो सरकारको उदार नीति हो
नेपाली नागरिकलाई राहदानीको राहत
विदेशी नागरिकलाई नेपाली नागरिकताको प्रमाणपत्रले स्वागत
हाम्रा बारी बाँझै रहेर के भो
सिरु त्यहाँ उम्रिरहेकै छ
हाम्रा खेत फाँट बाँझै रहेर के भो
गमनचुम्बी महलहरू त्यहाँ उम्रिरहेछन्
कंक्रिट बिल्डिङहहरू त्यहाँ फुलिरहेछन्
कंक्रिट बिल्डिङहरू त्यहाँ फलिरहेछन्
कंक्रिट बिल्डिङहरू त्यहाँ झुलिरहेछन् 
प्लटिङमा परेका प्लटहरू पलेंटी कसेर बसेका छन्
थप विकास निर्माणको लागि
यही त हो देशको विकास
आर्थिक विकास
कसैलाइै कत्ति पनि नपरोस् भ्रान्ति
राजनैतिक क्रान्ति पुरा भए पछि
यही त हो देशको आर्थिक क्रान्ति
ओम शान्ति
ओम शान्ति
ओम शान्ति
बा हाम्रो नेपाल
बा हामी नेपाली ।

२७–७–२०७४





                               

Comments

Popular posts from this blog

लालबीन क्षेत्रीको सम्झनामा

  हालै नागालैण्डको डिमापुरमा लालबीन क्षेत्रीको असामयिक मृत्यु भएको खबर पाएँ  । दुखित भएँ ।  उहाँको मृत्युको खबरले मलाई  सर्वप्रथम शिलाङ पुरायो । हाम्रो भेट र चिनाजानी शिलाङमा भएको थियो । अझ कुरा खु्लाएर भन्नु पर्दा हाम्रो प्रथमभेट गल्फलिंकमा भएको थियो । एशिया कै नामूद गल्फ फिल्ड गल्फ लिंकमा भएको थियो । त्यहाँ हामी पिकनिकमा उपस्थित थियौं । कुनि कताबाट mाालबीन क्षेत्री त्यहाँ झुल्किए । उनका साथमा अन्य कुनै व्यक्ति पनि हुनु पर्दछ । तर म स्मरण गर्न सकिरहेको छैन । जे होस्, लालबीन बडो रमाइलो व्यक्ति रहेछन् । नाच गान जानेका व्यक्ति रहेछन् । उनी त्यस पिकनिकमा नाचे गाए ।  शायद त्यही नाचगानले गर्दा नै उनी मेरो नजरमा परे । मेरो सम्झनामा रहे ।  हाम्रो त्यो भेटले पछि राजनीतिक सम्बन्ध समेत स्थापित  गर्यो । उनी बाम राजनीतिमा सम्पर्कित भए । पुष्पलालको नेतृत्वको कम्युनिष्ट पार्टीका नजिक भए । उनी डिमापुरमा सामाजिक साहित्यिक र सांस्कृतिक कार्यमा पनि क्रियाशील रहे ।  लालबीन क्षेत्रीको पुख्र्यौली घर स्याञ्जा हो ।  तर उनी स्या)ञ्जा पुगेको मलाई त्यति सम्झना छैन ।  पछि लालबीन क्षेत्रीको विबाह त्यतिबेला गुवाहा

त्यो फेरि फर्केला कथातिर फेरि फर्किंदा

     ।  मैले गल्कोटमा विद्यार्थी कालमा त्यो फोरि फर्केला कथा अध्ययन गरेका थिएँ । मलाई त्यस कथाले निकै नै प्रभावित पारेको थियो । मेरो बाल्यकालमा नै  लोककथाप्रति निकै धेरै रुचि भए पनि आधुुनिक कथाका सम्बन्धमा मेरो कुनै खासै ज्ञान थिएन । त्यतिबेला म शायद भवानी भिक्षुको नामसित परिचित भएको थिएँ थिएन त्यो पनि मलाई थाहा छैन । तर पनि उनको त्यो फरि फर्केला कथाले मलाई निकै प्रभावित पारेको थियो । हो, मलाई त्यो फेरि फर्केला कथाले त्यसरी नै प्रभावित पारेको थियो जसरी मलाई मैले आसाममा हाई स्कूलमा अध्ययन गर्दा अंग्रेजी पाठ्य  पुस्तकका दुई कथा लिउ टल्सट्वायको  हाउ मच लैण्ड डज ए म्यान निड र अमेरिकी कथाकार वाशिंगटन आरभिङको  रिप भ्यान विंकल तथा हिन्दी पाठ्य पुस्तक गद्य माधुरीेको  चन्द्रधर शर्मा गुलेरीले लेखेको कथा उसने कहा थाले प्रभावित पारेका थिए । भनिन्छ चन्द्रधर शर्मा गुलेरीले जम्मा दुईबाट कथा लेखेका थिए । अर्को कथा पढ्ने मौका त मैले पाइनं । खोजेर  पढिन पनि । तर मलाई उसने कहा था कथा एउटा जीवन्त कथा जस्तो लागेको थियो । मलाई कता कता उसने कहाँ था र त्यो फेरि फर्केला उस्तै उस्तै कथा लाग्दछन् ।  फरक यत्ति हो

सुमिनाको वागी स्त्रीको आत्मकताको एक अध्ययन

  सुमिनाको बागी स्त्रीको आत्मकथा नाममा उनको २०८० सालको पहिलो कविता संकलन प्रकाशित भएको छ । शायद यो बर्षको महिला हस्ताक्षरको यो एउटा सबभन्दा बडी चर्चित तथा महत्वपूर्ण साहित्यिक कृति हो । यो कुनै एक व्यक्तिको आत्मकथाको पुस्तक जस्तो सुनिन्छ । कसैको निजी आत्मकथा जस्तो लाग्दछ । तर कुरो यसो होइन । यो कविता संकलन हो । कविले मुख्यत महिलाहरूका समस्या र वेदनालाई आफ्ना कवितामा वाणी दिएको हुनाले यसलाई आत्मकथा पनि  भन्न सकिन्छ । तर यो आत्मकथा कुनै एक खास महिलाको जीवनमा आधारित नभएर आम महिलाको जीवनसित सम्बन्धित छ पनि भन्न सकिन्छ । यस कविता संकलनका कविताले कुनै एक खास महिलाको आवाजलाई बुलन्द गरेको देखिए पनि यसले आम महिलाको जीवनलाई प्रतिनिधित्व गरेको देखिन्छ । यस कविता सकलनले महिला कुनै न कुनै रूपमा पुरुषद्वारा पीडित भएको कुरालाई प्रतिबिम्बित गर्दछ । यस कविता संकलनमा मुख्यत पूँजीवादी समाजमा हुर्के बढेका महिलाहरूको चित्रण गरेको छ । उनीहरूको व्यथा कथालाई वाणी दिएको छ  ।  महिला सदा सर्वदा पुरुषद्वारा शोषित पीडित रहे भएको कुरा भने साँचो होइन । यस समाजलाई माक्र्सले मुख्यत ६ युगमा विभाजित गरेका छन् ।  आदिम सा