Skip to main content

दुश्मन से बार्ता



बहुत ही चुप्पी साधी हमने
कई बर्षौं से
तुम्हारे हरकतो से मर्माहत हुते हुए भी
तुम्हारे जुल्म से जलते हुअ‍ेी भी
बात सही भी है तुम ताकतबर थे
हमसे कही ज्यादा
ताकतवरों से  तरस खाना
स्वाभाविक ही था
इतिहास हमेंं यही बताता है
द्युनिया हमें यही जताती है
हार माननी पडती है
कमजोरों को
ताकतवरोें के सामने
तुमने हमारे नदियौं. पर कव्जे किए
हम चुप रहे
्तुमने हमारे जमीनों पर
कदम बढाये
हम देखते रहे
कुछ बोल न पाए
कुछ कर न पाए
सिर्फ इसलिए कि तुक ताकतबर थे
हम काफी कमजोेर थे
देखते देखते तुमने
पशुपति नगरकी और पाव बढाया
देखते देखते तुमने
महेशपुर की ओर कदम बढाया
देखते देखते तुमने
सुस्ता पर धावा किया
कालापानी कक्जा किया
लिम्पियाधुर लिपुलेख पर हमला किया
देखते देखत तुमने
देश के हर जगह पर लक्ष्ममण रेखा पार किया तुमने
जंगे पिलर उखाड फेंका  तुमने दिन  दहाडे
इस पार  के गावों को तुमने
उस पार का गाँव बनाया
रातों  रात
नेपाली नागरिक हो कर सोए हुए थे हम
शाम कोे
सुबह उठे तो हमने पाया
हम इन्डिन हो गए थे                                     
खो दिया था हमने अपना पहिचान
खो दिया था हमने अपना इतिहास
खो खिया था हमने अपना भूगोल
हम क्या थे
हम क्या हो गए
हम ही नहीं समझ पाते
ऐसा हो ही नहीं सकता
हम सबकुछ भूल सकत े हैं
लेकिन हम अपने आप को भूल नहीं सकते
भूल नही सकते
अपना परिचय
अपनी पहिचान
हम उतने ज्ञान शुण्य भी नही है
जो तुमार िहर हरकतको
समझ न पाए
और सो जाए
बेखबर
रात बित गई है
सबेरा हुआ है
शुरु किया है हमने
प्हिचानना
कौन मित्र है हमारा
और कौन दुश्मन
समझ कर तुम्कारी हर हरकत
उमडने लगा है हमारा खुन
कब  तक चुप्पी साधे बैठे रहते हम
कब तक कुम्भकरण के नींद मे सोते रहते हम
कम तक तुम्हारे हरकतो. पर आँख मुँद लेते रहते हम
कब तक तुम्हारे हर जुल्मको बरदास्त करते रहते हम
हर चीजकी समिा होती है
हर चीजका हद होता है
उसके बाद जो होेना चाहिए
बही होता है
आजजो ओ रहा है हमारे बतन पर
वही हो रहो है
और बही होना भी चाहिए
जेहाद छेड दी है हमने तुम्हारे खिलाफ
और यह जियाद तबत क चलता रहेगा
जब तक हम हमारी खुई हुअी जमीन
जब तक हम हमारा गुमा हुआ अधिकार
वापस न ले आए
भीष्म प्रतीज्ञा कि है हमने
कुचल देगें हम
हर तुम्हारे बुरे इरादों को
खदेड देगें हम तुम्हे सीमा के उस पार
जरुरत परे तो लगा देंगे हम
चारौं ओर
काँटेतार
हम समझ रहे हैं
देश रहा तो हम रहेगें
हम रहे  तो देश रहेगा
कोई नहीं कर सकता हमे
देश से जुदा
कोई नहीं कर सकता देशको
हम से जुदा
सच यही  है
र्और सच यह िरहेगा
सच को दुनिया की काही ताकत बदल नहीं सकती
बन्द करो हर हरकते
बन्द करो खेल तमाशा
सुनलो बोलने लगे हैं हम
बोलते रहेगें तुम्हारे खिलाफ
तब तक बोलते रहेगें
तब तक जंग करते रहेगें
जब तक मिल न जाये हमें इन्साफ
जब तक हो न जाए तुम्हारे साथ हमारा
हिसाब किताब  साफ  ।
१ं८–११–२०१९
२–८–२०७६












     

















Comments

Popular posts from this blog

लालबीन क्षेत्रीको सम्झनामा

  हालै नागालैण्डको डिमापुरमा लालबीन क्षेत्रीको असामयिक मृत्यु भएको खबर पाएँ  । दुखित भएँ ।  उहाँको मृत्युको खबरले मलाई  सर्वप्रथम शिलाङ पुरायो । हाम्रो भेट र चिनाजानी शिलाङमा भएको थियो । अझ कुरा खु्लाएर भन्नु पर्दा हाम्रो प्रथमभेट गल्फलिंकमा भएको थियो । एशिया कै नामूद गल्फ फिल्ड गल्फ लिंकमा भएको थियो । त्यहाँ हामी पिकनिकमा उपस्थित थियौं । कुनि कताबाट mाालबीन क्षेत्री त्यहाँ झुल्किए । उनका साथमा अन्य कुनै व्यक्ति पनि हुनु पर्दछ । तर म स्मरण गर्न सकिरहेको छैन । जे होस्, लालबीन बडो रमाइलो व्यक्ति रहेछन् । नाच गान जानेका व्यक्ति रहेछन् । उनी त्यस पिकनिकमा नाचे गाए ।  शायद त्यही नाचगानले गर्दा नै उनी मेरो नजरमा परे । मेरो सम्झनामा रहे ।  हाम्रो त्यो भेटले पछि राजनीतिक सम्बन्ध समेत स्थापित  गर्यो । उनी बाम राजनीतिमा सम्पर्कित भए । पुष्पलालको नेतृत्वको कम्युनिष्ट पार्टीका नजिक भए । उनी डिमापुरमा सामाजिक साहित्यिक र सांस्कृतिक कार्यमा पनि क्रियाशील रहे ।  लालबीन क्षेत्रीको पुख्र्यौली घर स्याञ्जा हो ।  तर उनी स्या)ञ्जा पुगेको मलाई त्यति सम्झना छैन ।  पछि लालबीन क्षेत्रीको विबाह त्यतिबेला गुवाहा

त्यो फेरि फर्केला कथातिर फेरि फर्किंदा

     ।  मैले गल्कोटमा विद्यार्थी कालमा त्यो फोरि फर्केला कथा अध्ययन गरेका थिएँ । मलाई त्यस कथाले निकै नै प्रभावित पारेको थियो । मेरो बाल्यकालमा नै  लोककथाप्रति निकै धेरै रुचि भए पनि आधुुनिक कथाका सम्बन्धमा मेरो कुनै खासै ज्ञान थिएन । त्यतिबेला म शायद भवानी भिक्षुको नामसित परिचित भएको थिएँ थिएन त्यो पनि मलाई थाहा छैन । तर पनि उनको त्यो फरि फर्केला कथाले मलाई निकै प्रभावित पारेको थियो । हो, मलाई त्यो फेरि फर्केला कथाले त्यसरी नै प्रभावित पारेको थियो जसरी मलाई मैले आसाममा हाई स्कूलमा अध्ययन गर्दा अंग्रेजी पाठ्य  पुस्तकका दुई कथा लिउ टल्सट्वायको  हाउ मच लैण्ड डज ए म्यान निड र अमेरिकी कथाकार वाशिंगटन आरभिङको  रिप भ्यान विंकल तथा हिन्दी पाठ्य पुस्तक गद्य माधुरीेको  चन्द्रधर शर्मा गुलेरीले लेखेको कथा उसने कहा थाले प्रभावित पारेका थिए । भनिन्छ चन्द्रधर शर्मा गुलेरीले जम्मा दुईबाट कथा लेखेका थिए । अर्को कथा पढ्ने मौका त मैले पाइनं । खोजेर  पढिन पनि । तर मलाई उसने कहा था कथा एउटा जीवन्त कथा जस्तो लागेको थियो । मलाई कता कता उसने कहाँ था र त्यो फेरि फर्केला उस्तै उस्तै कथा लाग्दछन् ।  फरक यत्ति हो

सुमिनाको वागी स्त्रीको आत्मकताको एक अध्ययन

  सुमिनाको बागी स्त्रीको आत्मकथा नाममा उनको २०८० सालको पहिलो कविता संकलन प्रकाशित भएको छ । शायद यो बर्षको महिला हस्ताक्षरको यो एउटा सबभन्दा बडी चर्चित तथा महत्वपूर्ण साहित्यिक कृति हो । यो कुनै एक व्यक्तिको आत्मकथाको पुस्तक जस्तो सुनिन्छ । कसैको निजी आत्मकथा जस्तो लाग्दछ । तर कुरो यसो होइन । यो कविता संकलन हो । कविले मुख्यत महिलाहरूका समस्या र वेदनालाई आफ्ना कवितामा वाणी दिएको हुनाले यसलाई आत्मकथा पनि  भन्न सकिन्छ । तर यो आत्मकथा कुनै एक खास महिलाको जीवनमा आधारित नभएर आम महिलाको जीवनसित सम्बन्धित छ पनि भन्न सकिन्छ । यस कविता संकलनका कविताले कुनै एक खास महिलाको आवाजलाई बुलन्द गरेको देखिए पनि यसले आम महिलाको जीवनलाई प्रतिनिधित्व गरेको देखिन्छ । यस कविता सकलनले महिला कुनै न कुनै रूपमा पुरुषद्वारा पीडित भएको कुरालाई प्रतिबिम्बित गर्दछ । यस कविता संकलनमा मुख्यत पूँजीवादी समाजमा हुर्के बढेका महिलाहरूको चित्रण गरेको छ । उनीहरूको व्यथा कथालाई वाणी दिएको छ  ।  महिला सदा सर्वदा पुरुषद्वारा शोषित पीडित रहे भएको कुरा भने साँचो होइन । यस समाजलाई माक्र्सले मुख्यत ६ युगमा विभाजित गरेका छन् ।  आदिम सा