Skip to main content

रुप कार्कीको सम्झनामा

 

 
 
 पmेस बुकमा पढें । काठमाण्डौ आउँदै गर्दा भारोत्तलनका विश्व विजेता रुप कार्कीको बाटामा नै मुत्यु । निश्चित रुपमा यो अत्यन्त  दुखद खबर थियो । मैले सोंचे रुप कार्कीको मृत्यु अमेरिकाबाट नेपाल आउँदा बाटोमा नै भएको होला । तर  पूरा कुरा पढे पछि मलाई थाहा भयो – रुप कार्कीको रुपन्देहीबाट उपचारको लागि काठमाण्डौ लैजाँदै गर्दा बाटोमा मृत्यु भएको रहेछ । मलाई के पनि थाहा भयो भने रुप कार्की हाल नेपालमा नै रहेछन् । रुपन्देहीमा नै रहेछन् । नेपालमा भएको अवस्थामा नै उनको मृत्यु भएको रहेछ । 
म रुप कार्कीलाई चिन्दैनथे । उनीसित मेरो भेटघाट चिनाजानी केही थिएन । उनी मेरा लागि शत प्रतिशत अपरिचित व्यक्ति थिए । 
यस्तै केही महिना वा बर्ष अघि होला एक दिन मलाई फोन गर्दै बसन्त  पोखरेलले भनेका थिए – भारोत्तलनका विश्व विजेता रुप कार्की अमेरिकाबाट आएर रुपन्देहीमा कतै बस्दारहेछन् । उनी गल्कोट बांग्लुङका मान्छे रहेछन् । तपाइंका गाउँले । उनलाई भेटेर लेख लेख्नु भए राम्रो हुन्थ्यो । मलाई बसन्त पोखरेलको सल्लाह सुझाव मन परेको थियो ।  कुनै न कुनै क्षेत्रमा चर्चित बनेका व्यक्तिमाथि कलम चलउनु मेरो धर्म जस्तै भएको थियो । मैले बाग्लुङका अट्लान्टिक भुवनसिंह विश्वकर्माको विषयमा पनि कलम चलाएको थिएँ । उनी मेरै घरमा पनि आएका थिए । तर रुप कार्की गल्कोट कै व्यक्ति भए पनि कहिले मसित सम्पर्कित भएका थिएनन् । फेरि पनि रुप कार्की रुपन्देहीमा नै  छन् भने पछि मैले गल्कोट बाग्लुङबाट रुपन्देहीमा आएर बस्ने केही साथीहरूलाई रुप कार्कीको बारेमा केही थाहा छ कि भनेर सोध पुछ नगरेको होइन । तर मैले सोधेका कुनै पनि गल्कोटबाट बुटबल आएर बसेका व्यक्तिले मलाई उनीबारे कुनै सूचना दिन सकेनन् । जानकारी गराउन सकेनन् । यसैले मैले उनीबारे खोजतलाश गर्न छोडिदिएँ ।  कोलम्बसले खोजतलाश गरेर अमेरिका पता लगाए भने मैले रुपन्देहीमा आएर बसेका रुप कार्कीलाई गंभीरतापूर्वक  खोजतलाश गरेको भए लगभग एक  बर्षको अवधिभित्र पता लगाउन नसक्ने त कुरै भएन । थिएन । पक्कै हो मैले विषय बस्तुलाई त्यति गंभिरतापूर्वक लिइनं । फेरि कुरा के पनि थियो भने मैले सोंचें उनी अमेरिकाबाट छोटो समयको लागि आएका होलान् । तुरन्त अमेरिकािितर नै फर्किसकेका होलान् । अमेरिकामा बस्ने आदत बनेको मान्छे नेपालमा कहाँ ठहरेर बस्न सक्दछ र ? अझ यो भन्दा पनि गंभीर कुरा त  के थियो भने  केही समय पछि मैले रुप कार्कीलाई बिर्सिसकेको थिएँ । यसको सोझो अर्थ हो मैले उनको सम्बन्धमा खोज तलाश गर्न छोडिसकेको थिएँ । खोजतलाशलाई निरन्तरता दिएको थिइन् ।
जे होस्, हाल आएर मैले गल्कोटबाट नै बुटबल आई बसोवास गरिरहेका बर्तमान नबीन  औद्योगिक  कदर बहादुर रिता उच्च माध्यमिक बिद्यालयका प्रधान अध्यापक तथा पत्रकार प्रेमबहादुर बस्नेतले रुप कार्कीका बारेमा फेसबुकमा लेखेका कुराबाट उनी गल्कोट कुन ठाउँका व्यक्ति  रहेछन् भन्ने कुरा थाहा लाग्यो र साथसाधै उनीबारे केही थप जानकारी पनि प्राप्त भयो । बस्नेत लेख्दछन् – बाग्लुङ जिल्ला गल्कोट भुङखानी जन्मिनु  भई हाल तिलोत्तमा नगरपालिका बडा नं ६ भलबारी  र लामो समय अमेरिका बस्दै  आउनु भएका  १५०० के जी तौल उचाल्ने नेपाली शक्ति तोलनका खेलाडी २ पटक अन्तर्राष्ट्रिय स्वर्ण पदक विजेता रुप कार्कीको अकल्पनीय निधनले खेलकूदको राष्ट्रिय तथा अन्तराष्ट्रिय जगतमा अपुरणीय क्षति भएको छ ,।  
हाल अमेरिकामा बसोबास  गरिरहेका केही समय बुटबलमा बसेर पनि संचार जगतसित जोडिएका पत्रकार तथा लेखक किरण मरहट्ठा रुप कार्कीको बारेमा फेसबुकमा लेख्दछन् – मेरो अभिभावक जसले अमेरिका आएदेखि आजसम्म निरन्तर पथ प्रदर्शन गर्नु भो ...! वहाँ यस संसारमा हुनुहुन्न भन्ने पत्याउन सकेको छैन ।  आफ्नो सीपले मातृभूमिलाई उन्नत गराउँछु भन्दै २५ बर्षे अमेरिकी जीवन त्यागेर नेपाल पुग्नुभएका विश्वच्याम्पियन रुप कार्की भिनाजुको स्वर्गमा बासहोस् ।  प्रिय भिनाजु म तपाईलाई सदैव सम्झिरहने  छु । 
अधिवक्ता बिमल राज भट्टराई फेसबुकमा लेख्दछन् – अन्तर्राष्ट्रिय पावरलिफ्टिङ च्याम्पियन रुप कार्कीलाई श्रद्धांजली । नेपालको नाम विश्व सामु पुराउन सफल भारत्तोलनका अन्तर्राष्ट्रिय च्याम्पियन, अत्यन्त  मिलनसार सहयोगी रुप कार्कीको असामयिक निधनले मन साह्रै दुखी बनायो ।
फेसबुकमा सुरेन्द्र श्री लेख्दछन् – भारत्तोलनका अन्तराष्ट्रिय खेलाडी विश्व च्याम्पियन रुपन्देही तिलोत्तमा निवासी, देश कै अनमोल रत्न आदणीय रुप कार्कीको अकल्पनीय निधन भएको छ । हामी स्तब्ध भएका छौं । 
मणि ज्ञवाली फेसबुकमा लेख्दछन् – विश्वमा नेपाललाई चिनाउने अभियानमा लाग्नु भएका दाजुको दुखद खबरले अति नै मर्माहत भएको छु ।
यतिबेला मलाई निकै पश्चाताप लागेको छ रुप कार्कीसित भेट हुन नसकेकोमा । उनीसित सम्पर्कित हुन नसकेकोमा ।उनीबारे दिलोज्यानले खोजतलाशमा नलागेकोले ।  म र्सोच्दछु मैले कालिम्पोङ पुगेर पारसमणि प्रधानलाई भेटेको थिएँ । दार्जीलिङ पुगेर कम्युनिष्ट नेता माइला बाजे ( रतनलाल ब्राह्मणलाई भेटेको थिएँ । सगरमाथा आरोहण गर्ने तेन्जिङ शेर्पालाई भेटेको थिएँ ।  काठमाण्डै पुगेर बालकृष्ण सम माधव प्रसाद घिमिरे भवानी भिक्षु आदिलाई भेटेको थिएँ ।  इलाहावाद पुगेर हिन्दीका समालोचक अमुत रायलाई भेटेको थिएँ  । तर पनि आफ्रनै घर दैलोमा रहे भएका रुप कार्कीलाई भेट््न सकेनछु ।  निश्चित रुपमा रुप कार्की हामी सबै नेपालीको लागि गौरव हुन् । उनले खेलकूदको जगतबाट नेपालको नाम उँचा पारे । नेपालको नाम सगरमाथाको उचाइमा पुराए ।  जुनसुकै क्षेत्रबाट अघि बढेर नेपालको नाम उँचा बनाउने व्यक्ति हाम्रा लागि निश्चित रुपमा सम्मानीय हुन्छन् । रुप कार्की हाम्रो लागि सम्मानित व्यक्ति हुन् । उनले एउटा इतिहास लेखेर गएका छन् । यिनै शब्दले म उनीप्रति हार्दिक श्रद्धांजली व्यक्त गर्दछु ।  
१०–१०–२०७७                                                                                         

Comments

Popular posts from this blog

लालबीन क्षेत्रीको सम्झनामा

  हालै नागालैण्डको डिमापुरमा लालबीन क्षेत्रीको असामयिक मृत्यु भएको खबर पाएँ  । दुखित भएँ ।  उहाँको मृत्युको खबरले मलाई  सर्वप्रथम शिलाङ पुरायो । हाम्रो भेट र चिनाजानी शिलाङमा भएको थियो । अझ कुरा खु्लाएर भन्नु पर्दा हाम्रो प्रथमभेट गल्फलिंकमा भएको थियो । एशिया कै नामूद गल्फ फिल्ड गल्फ लिंकमा भएको थियो । त्यहाँ हामी पिकनिकमा उपस्थित थियौं । कुनि कताबाट mाालबीन क्षेत्री त्यहाँ झुल्किए । उनका साथमा अन्य कुनै व्यक्ति पनि हुनु पर्दछ । तर म स्मरण गर्न सकिरहेको छैन । जे होस्, लालबीन बडो रमाइलो व्यक्ति रहेछन् । नाच गान जानेका व्यक्ति रहेछन् । उनी त्यस पिकनिकमा नाचे गाए ।  शायद त्यही नाचगानले गर्दा नै उनी मेरो नजरमा परे । मेरो सम्झनामा रहे ।  हाम्रो त्यो भेटले पछि राजनीतिक सम्बन्ध समेत स्थापित  गर्यो । उनी बाम राजनीतिमा सम्पर्कित भए । पुष्पलालको नेतृत्वको कम्युनिष्ट पार्टीका नजिक भए । उनी डिमापुरमा सामाजिक साहित्यिक र सांस्कृतिक कार्यमा पनि क्रियाशील रहे ।  लालबीन क्षेत्रीको पुख्र्यौली घर स्याञ्जा हो ।  तर उनी स्या)ञ्जा पुगेको मलाई त्यति सम्झना छैन ।  पछि लालबीन क्षेत्रीको विबाह त्यतिबेला गुवाहा

त्यो फेरि फर्केला कथातिर फेरि फर्किंदा

     ।  मैले गल्कोटमा विद्यार्थी कालमा त्यो फोरि फर्केला कथा अध्ययन गरेका थिएँ । मलाई त्यस कथाले निकै नै प्रभावित पारेको थियो । मेरो बाल्यकालमा नै  लोककथाप्रति निकै धेरै रुचि भए पनि आधुुनिक कथाका सम्बन्धमा मेरो कुनै खासै ज्ञान थिएन । त्यतिबेला म शायद भवानी भिक्षुको नामसित परिचित भएको थिएँ थिएन त्यो पनि मलाई थाहा छैन । तर पनि उनको त्यो फरि फर्केला कथाले मलाई निकै प्रभावित पारेको थियो । हो, मलाई त्यो फेरि फर्केला कथाले त्यसरी नै प्रभावित पारेको थियो जसरी मलाई मैले आसाममा हाई स्कूलमा अध्ययन गर्दा अंग्रेजी पाठ्य  पुस्तकका दुई कथा लिउ टल्सट्वायको  हाउ मच लैण्ड डज ए म्यान निड र अमेरिकी कथाकार वाशिंगटन आरभिङको  रिप भ्यान विंकल तथा हिन्दी पाठ्य पुस्तक गद्य माधुरीेको  चन्द्रधर शर्मा गुलेरीले लेखेको कथा उसने कहा थाले प्रभावित पारेका थिए । भनिन्छ चन्द्रधर शर्मा गुलेरीले जम्मा दुईबाट कथा लेखेका थिए । अर्को कथा पढ्ने मौका त मैले पाइनं । खोजेर  पढिन पनि । तर मलाई उसने कहा था कथा एउटा जीवन्त कथा जस्तो लागेको थियो । मलाई कता कता उसने कहाँ था र त्यो फेरि फर्केला उस्तै उस्तै कथा लाग्दछन् ।  फरक यत्ति हो

सुमिनाको वागी स्त्रीको आत्मकताको एक अध्ययन

  सुमिनाको बागी स्त्रीको आत्मकथा नाममा उनको २०८० सालको पहिलो कविता संकलन प्रकाशित भएको छ । शायद यो बर्षको महिला हस्ताक्षरको यो एउटा सबभन्दा बडी चर्चित तथा महत्वपूर्ण साहित्यिक कृति हो । यो कुनै एक व्यक्तिको आत्मकथाको पुस्तक जस्तो सुनिन्छ । कसैको निजी आत्मकथा जस्तो लाग्दछ । तर कुरो यसो होइन । यो कविता संकलन हो । कविले मुख्यत महिलाहरूका समस्या र वेदनालाई आफ्ना कवितामा वाणी दिएको हुनाले यसलाई आत्मकथा पनि  भन्न सकिन्छ । तर यो आत्मकथा कुनै एक खास महिलाको जीवनमा आधारित नभएर आम महिलाको जीवनसित सम्बन्धित छ पनि भन्न सकिन्छ । यस कविता संकलनका कविताले कुनै एक खास महिलाको आवाजलाई बुलन्द गरेको देखिए पनि यसले आम महिलाको जीवनलाई प्रतिनिधित्व गरेको देखिन्छ । यस कविता सकलनले महिला कुनै न कुनै रूपमा पुरुषद्वारा पीडित भएको कुरालाई प्रतिबिम्बित गर्दछ । यस कविता संकलनमा मुख्यत पूँजीवादी समाजमा हुर्के बढेका महिलाहरूको चित्रण गरेको छ । उनीहरूको व्यथा कथालाई वाणी दिएको छ  ।  महिला सदा सर्वदा पुरुषद्वारा शोषित पीडित रहे भएको कुरा भने साँचो होइन । यस समाजलाई माक्र्सले मुख्यत ६ युगमा विभाजित गरेका छन् ।  आदिम सा