पट्टुको संझनामा

 

यस्तै ६ बजे म र ज्ञानु घुम्टे कानूनी सेवा फर्मबाट आफ्नो निवासमा आएका थियौं । छोरा छोरी सुभाष र उत्कर्षा डाइनिङ टेबलमा बसेर ६ महिना अघि विदेश गएकी दिदी ईप्सासित भिडियो कलमा कुराकानी गरिरहेका थिए । म र ज्ञानु पनि डाइनिङ टेबलमा कुर्सी तानेर बस्यौं । पट्टु् मतिर आएर कहिले मेरो कुम, कहिले पाखुरा त कहिले टाउकामा बसिरहेको थियो । तर पट्टु सधैंको जस्तो हो हल्ला गरिरहेको थिएन । बोली रहेको थिएन । मौन बसिरहेको थियो ।  छोरी उत्कर्षाले भनी आज पट्टुले एउटा कप खसालेर फुटालेको थियो । शायद डराएर होला चुपचाप बसेको छ । कसैसित बोलेको छैन । विदेशमा गएकी छोरी ईप्सासित कुराकानी गरिरहेको बेलामा हामीले मोवाइलमा उसको अनुहार देखाइदिंदा ऊ घोरिएर हेर्दथ्र्यो । कतिबेला मोवाइलको नजदिक गएर स्पर्श गर्दथ्यो । हामीबीच कुराकानी यही पट्ट्को सम्बन्धमा चलिरहेको थियो ।

हामीले एकसाथ एक्युरियममा माछा र पट्ट्ु पालेका थियौं । माछा चुपचाप एक्युरियममा बस्दथे । तर पट्टु पिंजडामा बस्न चाह्न्नथ्यो । पिंजडामा राखे हो हल्ला गर्न थाल्दथ्यो । शोर मच्चाउन थाल्दथ्यो । यसले हल्ला गरे पछि नानी बाबुले त्यसलाई पिंजडा खोलेर बाहिर निकाली दिन्थे ।  कहिलेकाहीं पट्टु आफै पनि पिंजडा खोलेर बाहिर निस्किन्थ्यो । शुरु शुरुमा पट्टु पिजडामा राखेको चारो र पानी पिउन खुला ढोकाबाट आफै प्रवेश गर्दथ्यो । तर हामी नजिक गएमा ढोका थुनिदिन्छन् भन्ने सोंचेर चारो खान छोडेर बाहिर निस्किन्थो । पछि उसले खोरमा चारो खान छाड्यो । पट्टुलाई हामीले बदाम, मकै सातु स्याउ सुन्तला आदि खान दिन्थ्यौं । हामीले उसलाई जे जति खान दिए पनि हामीले खान थाले पछि हामीसित नै भात भान्सा गर्न बस्दथ्यौ । भात भान्सा गर्न टकरिन्थ्यो । हामीले उसलाई अलग्गै खान राखिदिए पनि उसले हाम्रो भागतिर आँखा लगाउँथ्यो । त्यतैतिर लम्किन्थो ।

पट्टु चाहन्थ्यो हामी सधैं उसको वरिपरि बसिरहुँ । ऊ हामी बाहिर गएको रुचाउँदैनथ्यो । खास गरी बाबु र छोरी वाहिर गएमा कराएको कराई गर्दथ्यो । उनीहरू फर्केर नआउञ्ेजेल कराइरहन्थ्यो । 

एकपल्ट हामीले उसलाई आफ्नै मान्छेहरूका जिम्मा लगाई काठमाण्डांै गएर दुई तिनसम्म बसेर आएको बेलामा लगभग एक दिनसम्म हामीसित रिसाएर बसेको थियो । त्यतिबेला उसलाई हेर्न र चारो दिन आउने कसैसित पनि बोल्दैनथ्यो ।  रिसाएर बसेको थियो । ठुस्सिएर बसेको थियो ।

यसभन्दा अघि रामनगरकी राइनीले जंगलबाट छोपेर ल्याएको सुगा हामीलाई पाल्न दिएकी थिइन् । त्यसलाई हामीले पिंजडामा राखेर पालेका थियौं । तर एक दिन त्यसलाई सफा गर्न पिंजडाबाट बाहिर निकालेको बेलामा बिरालोले झम्टेको थियो  । त्यतिबेला सानी छोरी उत्कर्षा जन्मेकी पनि थिइन । 

सानी छोरी साने उमेरदेखि चरा चुरुंगी कुकुर बिराला आदि पशु पंक्षी पाल्न चाहन्थी । तर मैले पशु पंक्षी पाल्न किन इन्कार गरेको थिएँ भने पहिलो कुरो तिनलाई राम्ररी स्याहार सुसार गर्न सकिन्न ।  दोस्रो कुरो पशु पक्षीलाई पाल्न थाले त्यसप्रति धेरै माया ममता बढ्दछ । यस कुराको अनुभूति र अनुभव भएको थियो स्वयं मलाई । म सानो छँदै ।  मैले केटाकेटीलाई खास गरी सानी छोरीलाई के भनेर चित्त बुझाउन खोजेको थिएँ भने पहिलो कुरो त हामी पशु पक्षीको स्याहार सुसार गर्न सक्दैनौं । फेरि तिनलाई धेरै माया ममता गर्नाले त्यसले हामीलाई धेरै पीडा दिन सक्दछ ।

यति हुँदा हुँदै पनि ज्ञानुले छोरीलाई खुशी पार्न दिपनगरको स्कुलबाट बिरालाको पाठो ल्याइदिएकी थिइन् । त्यसलाई मैले तुरुन्त स्कुलमा पुराएर छोडिदिन लगाएको थिएँ । पछि उनले  दुईवटा खरायाका बच्चा किनेर ल्याइदिएकी थिइन् ।  तर एक दिन दुईवटा खरायो लड्न थालेको देखेर उनीहरूलाई छुट्टाउँदा उल्टै उनलाई हातमा टोकेर घाउ नै गराइदिएका थिए । उपचार्थ हामीलाई अस्पतालको ढोका समेत घच्घचाउन परेको थियो । पछि ती खरायोलाई भतिजा राजेश थापालाई उनको फार्ममा पाल्न दिइएको थियो । उनले बोरामा राखेर दुईवटा खरायोलाई फार्ममा पुराएका थिए । यो कुरा छोरीले पटक्कै मन पराएकी थिइन् । उसको चित्त दुखेको थियो ।

यस पछि छोरी उत्कर्षालाई खुशी गराउन एक्युरिममा माछा लिएर पाल्न थालियो । छोरीले माछालाई दाना दिने, पानी सफा गर्ने , दवाई राख्ने, आक्सिजनको पाइप मिलाउने, जाडोमा हिटर फिट गर्ने आदि जस्ता कार्य गरेको भए पनि माछा पाल्ने कुरा उसको रोजीको कुरा थिएन । ऊ पहिलेदेखि नै सुगा पाल्ने इच्छामा रहेकी थिई । जतिबेला पनि जहाँबाट हुन्छ खोजेर सुगा ल्याइदिनुहोस् भन्दथी । सर्च गरेर सुगा कहाँ पाइन्छ त्यस कुराको जानकारी समेत गराएकी थिई । 

छोरीको इच्छा पुरा गर्न छोरीले नै पता लगाएको ठाउँमा पुगेर ज्ञानुले पैतिस सय तिरेर सुगाको बच्चा पिंजडा सहित ल्याइदिएकी थिइन् । सुगा ल्याइदिए पछि छोरी उत्कर्षा निकै खुशी भएकी थिई । प्रफुलित भएकी थिई ।

भmण्डै एक वर्ष जति हामीले पट्टु पाल्यौं । पट्टु हाम्रो परिवारको एउटा  सदस्य भएको थियो । ऊ हामी बिना बस्न नसक्ने भएको थियो । हामीले झ्याल ढोकामा जाली राखेको हुनाले घरबाट कतै उडेर जान सक्दैनथ्यो ।  कोठा कोठामा उड्थ्यो । दगुथ्र्यो । एउटा कोठाबाट अर्को कोठामा जान्थ्यो । कतिबेला भने ऊ वाथ रुममा पनि जान्थ्यो । एक दिन कुनै कोठामा पट्टु नदेखेर चारैतिर खोज्दा एक्लै वाथ रुममा गएर बसेको पाइयो । 

पट्टु कोठा कोठामा मन परी उड्दा बैठक कोठाको सिलिङ पंखामा ठोक्किएर तल भूूईमा खसेको थियो । उसको एउटा खुट्टामा घाउ लागेको थियो । रगत बगेको थियो ।  धेरै दिनसम्म उसले घाइते खुट्टाले टेक्न सकेको थिएन । दवाई लगाइदिए पछि उसको खुट्टा ठीक भएको थियो । त्यस पछि त्यस पट्टुले प्राय सबै कोठाका पंखाका तार चुँडाली दिएर नचल्ने बनाइदिएको थियो । अहिलेसम्म पनि उसले तार चुँडाइदिएका पंखाका  तार जोडिएका छैनन् । गर्मी लागे पछि जोडौंला भनेर त्यत्तिकै राखेका छौं ।

पट्टुले बिहानै उठेर मलाई कम्प्युटरमा काम गर्न दिने थिएन । ऊ कतिबेला कम्प्युटरमाथि बसेर मलाई भुलाइरहन्थो । कतिबेला माउसमा बसेर मलाई हात चलाउन दिने थिएन । कतिबेला मेरो कुम वा टाउकामा बसेर मलार्ई काम गर्न दिने थिएन । फेरि कतिबेला मैले कम्प्युटर लेख्न बस्दा वरिपरि भुर्र भुर्र उडेर मेरो ध्यान भंग गर्दथ्यो । तर पछि छोरीले राति आफू सुत्ने कोठामा लएर पिंजडामा थुनी कपडाले ढोकेर राखिदिन थालेकी हुनाले उसलाई उज्यालो भएको थाहा हुने थिएन । यस स्थितिमा लगभग १० बजेसम्म् पट्टुले कुनै  हो हल्ला नगर्ने हुनाले म ढुक्कसंग कम्प्युटरमा बसेर स्वतन्त्रतापूर्वक काम गर्न सक्दथें ।

बेलुकी हामी सुत्ने बेलामा पट्टु हाम्रो कोठाका ढोकाका पल्लामा बसेर निदाउन थाल्दथ्यो । त्यतिबेला उसले मुखबाट कुनै आवाज निकाल्दैनथ्यो । पछि  छोरी बाबुले त्यसलाई समातेर खोरमा थुनिदिन्थे । पट्टुलाई जाडो हुन्छ भनेर छोरी र बाबुको माग बमोजिम हामीले हिटर पनि किनिदिएका थियौं ।

पट्टुलाई पानी पिउन मन लागे वा नुहाउन मन लागे बेसिन वा वाथ रुमको धारामा जान्थ्यो । पानी खोलिदिए पानी पिउँथ्यो । नुहाउन पनि शुरु गर्दथ्यो । 

थोरै समयमा पनि पट्टुले धेरै शब्द सिकेको थियो ।  उसले मन लागेको बेलामा आफूले सिकेका शब्द भट्टाउँदै जान्थ्यो । 

पट्टुले भट्टाउने गरेका शब्द यी थिए — पिकबु, पट्टु, बाबु खोई , पट्टु बाबु,  के भन्यो , के भनेकी हौ , हँ, बाइ बाई, आमा भन्यौ आदि । पटक पटक उसले सिकेका शब्द खास गरी विहान भट्टाउने हुनाले यसलाई सिकेको कुरा विर्सिन्छ कि भनेर रिपिट गरेको अर्थमा हामीले बुझेका थियौं । त्यस रूपमा लिएका थियौं । उसले ज्ञानुको मोवाइलको घण्टी बजेको दुरुस्त आवाज निकाल्दथ्यो र हामीलाई कतैबाट कसैले फोन गर्यौ कि भनेर झुक्काउँथ्यो पनि ।

पट्टुले जे कुरा पनि जुठो हाल्ने वा जे कुरामा पनि ठोंड गाढ्ने हुनाले हामीलाई निकै धेरै नोक्सान पुराएको थियो । हामीलाई निकै धेरै हैरान परिशान पारेको थियो । एक दिन पट्टु भान्सामा गएर तरमा मुख  गाढेर खाएछ । पट्टुले जुठो हालेको दुई लिटर दुध हामीले नालामा बगाउन परेको थियो ।  पट्टुले जे कुरामा पनि मुख गाढ्ने हुनाले हामीले खाने जिनिसलाई जतिबेला पनि ढाकेर राख्नु पर्दथ्यो । पट्टुले टुथ पेस्टलाई टोकिदिने हुनाले हामीले टुथ पेस्टलाई डिब्बामा बन्द गरेर राख्नु पर्ने भएको थियो ।  पट्टुले टुथ ब्रस टोकिदिने हुनाले हामी कति टुथ ब्रस फाल्न वाध्य भएका थियौं ।  पछि हामीले टुथ ब्रसलाई पनि डिब्बामा कैद गरेर राख्न वाध्य भयौं । पट्टुले जता ततै आची गर्ने हुनाले हाम्रो घर नै पट्टुको शौचालय जस्तो भएको थियो । शौचालय जस्तो भएको थियो । लुगामा पनि पट्टुले आची गरिदिने हुनाले हामीले साराका सारा लुगा फाटा ढाकेर राख्न पर्ने अवस्था सृजित भयो ।  वास्तवमा पट्ट्ुले हाम्रो जीवन शैली नै फेरिदिएको थियो ।  पट्टुले दवाई खाइदिने हुनाले दवाईलाई पनि कतै लुकाएर राख्न पर्दथ्यो ।  पट्टुले नोट कतै देखे चपाइदिने हुनाले बाहिर नोट राख्न छोडिएको थियो । पट्टुले चपाएका नोटहरू नचल्ने भएका थिए । काम नलाग्ने भएका थिए । कति बेला पट्टु छोरी वा बाबुको एअर फोन टिपेर दगुथ्र्यो । उसका मुखबाट छुट्टाउन कठिन हुन्थ्यो । पट्टले बैठक कोठामा झुण्डाएर राखेका पदक वा तक्माहरू तानेर खसालिदिने हुनाले हामीले तिनलाई त्यहाँबाट हटाएर सुरक्षित ठाउँमा राख्न परेको थियो ।

पट्टुले मौका पाउनासाथ कम्प्युटरको कि बोर्डका कि पैड फुत्काएर चपाइदिन्थो । काम नै नलाग्ने बनाइदिन्थ्यो । यसले गर्दा टाइप गरी सके पछि कि बोर्डलाई उसले देख्ने र चुच्चाले छुन सक्ने दुरीमा राख्न हुँदैनथ्यो । तै पनि जोगाउँदा जोगाउँदै पनि पट्टेुले चारवटा जति कि बोर्ड काम नलाग्ने गराइदिएको थियो । त्यसरी नै पट्टुले दुईवटा ल्याप टपका कि बोर्डका कि पैड फुत्काएर चपाइदिएका हुनाले दुईबटा ल्याप टपमा कि बोर्ड फेर्दा २०००.०० का दरले ४०००.०० रुपियाँ खर्च हुन गएको थियो । पहिला हामीले खुला छोड्ने ल्याप टपलाई बन्द गरेर राख्नु पर्दथ्यो ।  

हाम्रा वरिपरि घुम्ने पट्टु कहिले पनि ढोका बाहिर निस्किन्नथ्यो । यसले गर्दा मलाई के भान परेको थियो भने यो पट्टु कुनै पनि हालतमा बाहिर जाँदैन । हामीलाई छोडेर अन्येत्र लाग्दैन । पट्ट्ु झ्यालमा बसेर बाहिर भने हेरिरहन्थ्यो । उसले हाम्रो घरको नजिक भएको आँपको रुखतिर नजर लगाइरह्न्थ्यो । चराहरू कराएको आवाज सुनिरहन्थ्यो । ज्ञानु ढोका बाहिर जाँदा दुई तीन पल्ट उनका कुममा बसेर बाहिर पनि पुगेको थियो । तर कतै उडेर नगई कोठाभित्र नै पस्दथ्यो । यस कुराले पनि हामीलाई के विश्वास भएको थियो भने पट्टु कुनै पनि हालतमा हाम्रो घर परिवार छोडेर कतै जाँदैन । कतै लाग्दैन । 

म पशु पंक्षीलाई पिंजडा वा खोरमा थुनेर राख्ने बिचारको विरोधी भए पनि छोरीको इच्छालाई लत्याउन सकिरहेको थिइनं ।  मलाई भित्र भित्र लागिरहेको थियो हामीले पट्टुको स्वतन्त्रतालाई अपहरण गरेका छौं ।  मलाई लाग्दछ मानिसको लागि जति स्वतन्त्रताको महत्व हुन्छ त्यत्तिकै महत्व हुन्छ चराचु्रिंगीलाई पनि स्वतन्त्रताको ।  

हामीले लुगा लगाउन थाले पछि पट्टुले हामी बाहिर जान थाल्यौं भन्ने कुरा बुझ्दथ्यो । हामी जता जान्थ्यौं उतै जान्थ्यो । कतिबेला त्यसले हामीलाई लुगा लगाउन पनि दिदैनथ्यो । हामी ढोका खोलेर बाहिर जाँदा ढोकाको पल्लामा बसेर हामीलाई हेरिरहन्थ्यो । हामी बाहिरबाट घर आउँदा सीढीमा हामी आएको  चाल पाए चिं चिं गर्दै कराउन थाल्दथ्यो ।

जे होस्, फागुन २२ गते २०८० सालका दिन विदेशमा भएकी छोरीसित कुराकानी गर्दा मेरो कुममा बसेको पट्टु ज्ञानुको कुममा बस्न पुगेछ । यत्तिकैमा म भित्र कोठामा गएँ । ज्ञानु माथि छतमा जान सिढी चढ्दा पट्टु पनि उनको कुममा बसेर गएको रहेछ । यस कुराको हेक्का ज्ञानुलाई भएनछ ।  तर जब उनी सिढी चढ्न थालिछन् उनलाई पट्टुु साथमा भएको भान भएछ । उनी दगुर्दै भित्र पस्न खोजिछन् । त्यतिबेला नै पट्टु उनको कुमबाट भुर्र गर्दै हाम्रै घर सामुन्ने भएको आँपको रुखतिर लागेछ । ज्ञानु लौ पट्टु आँपको रुखतिर उड्यो भन्दै आत्तिदै मलाई भनिन् । म बाहिर निस्केर आँपको रुखतिर हेरें । ज्ञानु र उत्कर्षा पनि बाहिर निस्केर आँपको रुखतिर हेर्न थाले । पट्टु खोज्न थाले । त्यतिबेला सुभाष र रबिन घुम्न बाहिर गएका थिए । उत्कर्षाले सुभाष र रविनलाई रुँदै पट्टु हरायो छिटै घर आऊ भनी । उनीहरू अटो चढेर तुरुन्त घर आए ।  यो रातिको यस्तै आठ बजेको कुरा हो । बाहिर सडकमा  बत्ती नबोलेको हुनाले चारैतिर अन्धकार नै थियो । पट्टु उडेर कता गयो केही भन्न सकिने अवस्था थिएन ।  हामीलाई पट्टु आँपको रुखमा छ कि जस्तो लागेर मैले आवाज दिए्ँ । पट्टु वाबु भनें । के गरिछौ भनें । पट्टु पट्टु भने । उसले जानेका सबै शब्द दोहोराए्ँ । रुखबाट कुनै आवाज आएन । निस्तब्द थियो चारैतिर । ज्ञानुको अनुरोधमा होटेलमा काम गर्ने भाइले किचनको छतमा चढेर आँपको रुखलाई हल्लाए । कुनै शब्द सुनिएन । कुनै प्रतिक्रिया पाइएन । मैले छतबाट आँपको रुखलाई हल्लाएँ । कुनै आवाज आएन । म घरबाट  तल झरेर वरिपरिको बाटोमा सुगाको आवाज दिंदै हिंडें । सुगाले भट्टे्याउने शब्द भट्ट्याउँदै हिंडें । सुगाको तलाश गरें । ज्ञानु पनि मसित बाटोमा झरेर पट्टु खोजिरहेकी थिइन् । पट्टु भएको कतै कुनै छनक पाइएन । छिमेकीलाई सोध्यौं । पट्टु उनीहरूका घरमा गएको पाइएन । 

पट्टु उडेर गएको चाल पाएर विदेशमा भएकी छोरी ईप्सा निकै रोएको कुरा चाल पाएँ । यता छोरी उत्कर्षा बाहिर निस्केर रोइरहेकी थिई । मैले उसलाई सम्झाउँदै भने छोरी तिमी यति कमजोर नबन । दरो मन बना । मान्छे कठोर हुन सक्नु पर्दछ । तर उसका आँखामा आँसु रोकिएका थिएनन् । उता विदेशमा भएकी छोरी ईप्सा रोएकी छ भन्ने कुरा चाल पाएको हुनाले पछि हामीले भिडियो कल गर्यौं । छोरी ईप्साका आँखामा आँसु थापिएका थिएनन् । मैले उसलाई पनि सम्झाउँदै भने तैले यति कमजोर मन बनाउन हुँदैन । यसरी रोएको ठीक होइन । फेरि अर्कोपल्ट भिडियो कल गर्दा उसका आँखाका आँसु थामिएका थिए । तर छोरी उत्कर्षाका आँखामा आँसु भने थामिएका थिएनन् । यता ज्ञानु पनि निकै चिन्तित भइन् । उनको मुटु ढुक ढुक गर्न थाल्यो ।  उनलाई लाग्यो उनको कारणले पट्टु उडेर बेपत्ता भयो । लापत्ता भयो । ज्ञानुलाई मैले एक छिन छतमा बसेर पीरलाई कम गर्न लगाएँ । पट्टु हराएकोले म पनि अत्यन्त दुखित भएँ । चिन्तित भएँ ।  मेरो मन खिन्न र उदास भएको थियो । ज्ञानुले भनिन् बाबुलाई पनि पट्टु हराएकोमा दुख त लागेको छ । तर त्यसले दुख लागेको बताएन । देखाएन ।

त्यस रात छोरी उत्कर्षाले झ्यालको जाली ढोका खुलै राखिदिएकी थिई ।  बाहिर झ्यालमा एउटा प्लेटमा बदाम राखिदिएकी थिई । झ्यालका जाली खोलिदिंदा मच्छरलाई घरभित्र प्रवेश गर्ने निकै अवसर प्राप्त भएको थियो । धेरै खोज तलाश गरेर पनि पट्टु नभेटिएको हुनाले राति बाह्र बजेतिर हामी सुत्न थाल्यौं । तर छोरी उत्कर्षा पट्टु आउँछ कि भनेर डाइनिङ टेवलमा जागा रही । त्यस रात ऊ झिमिक्क गरेर पनि निदाइनं । मैले तीन चार पल्ट उठेर छोरीलाई सुत्न भनें । तर ऊ पट्टु कति बेला आउँछ भनेर रातभरि नसुती बसिरही । विहान भयो । पट्टु आएन । 

छोरी उत्कर्षाका आँखाका आँसु थामिएका थिएनन् । उसले पट्टुलाई भुल्न सकेकी थिइन् । उसले सामाजिक संजालमा पट्टु हराएको सूचना प्रसारित गरेकी रहिछ । पोष्ट गरेकी रहिछ । पट्टु हराएको दोस्रो दिन बिहान सुभाष र रविनले स्कुटीबाट वरिपरि घुमेर पट्टु खोजेका थिए । तर केही थाहा लागेन । दोस्रो दिन ज्ञानुले पनि छिमेकीका सबै छतमा चढेर पट्टु खोजेकी थिइन । उनले पनि पट्टुको केही अत्तो पत्तो पाइनन् । ल फर्ममा गएकी छोरी उत्कर्षा रविनलाई लिएर आमदा हस्पिटलको जंगलमा भेटिन्छ कि भनेर स्कुटीमा घुमेकी थिई । तेस्रो दिन एकजना मान्छेले पट्टुलाई देखेको कुरा उत्कर्षाको पोष्टमा कमेन्ट गर्दै हिल पार्कतिर दुई तीन वटा सुगा देखेको भनेको रहेछ । सुभाषले पट्टु देखेको छु भन्ने मान्छेको फोन पता लगाएर उसित कुरा गर्दै सोध्यो उसले पट्टु कहाँ देखेको हो । उसले जबाब दिएको थियो उसले विहान हिल पार्कमा घुम्न जाँदा नाच्ने डाँडामाथि दुई तीनवटा पट्टु देखेको थियों । हिल पार्कमा देखेको सूचना पाएकी उत्कर्षा त्यता जाने इच्छा गरेकी थिई । मैले उसलाई सम्झाउँदै भनेको थिएँ हिल पार्कमा देखे भनेर त्यस मान्छेले मजाक गरेको होला । कसैले पट्टुलाई हिल पार्कमा देखेको भए पनि उसले हाम्रै पट्टु देखेको के ग्यारेन्टी हुन्थ्यो । अर्को कुरा उसले हिल पार्कमा कतै पट्टु  देखेकै भए पनि त्यो एक ठाउँमा किन बसिरहन्थ्यो र । दिउँसो हामी ल फर्ममा भएको बेलामा छोरी उत्कर्षाले हिल पार्कमा पट्टु खोज्न जाने तीव्र इच्छा राखी । भनी त्यहाँ पनि खोजेर मन संतोष गर्दछु । उत्कर्षासित हिल पार्क जान राजेश थापा तयार भए । मैले सुभाषलाई पनि लिएर तिनै जनालाई हिल पार्कमा पट्टु खोज्न जान भनें । पट्टु पाउने आशाले त होइन । छोरीको मनलाई संतोेष दिलाउन । उनीहरू हिल पार्कमा गएर पट्टु खोजे । भेटिने कुरा थिएन । भेटिएन पनि ।

अर्को दिन ज्ञानुले विहानै छोरीलाई लिएर हिल पार्क जाने कुरा बताइन् । पट्टु भेटिने आशा त ज्ञानुलाई पनि थिएन । तर उनले छोरीको संतुष्टिको लागि हिल पार्कमा जाने कुरा गरेकी थिइन् । भोलि बिहान म पनि हिल पार्कमा जान तयार भएँ । म  कोभिड यता हिल पार्कमा घुम्न गएको थिइनं ।  म सुभाष, रोबिन , उत्कर्षा र ज्ञानु भएर हिल पार्कमा गयौं । हिल पार्कमा नाच्ने ठाउँदेखि केही पर पिपलको रुखमा गएर बस्यौं । शिवरात्रीको दिनको कुरा हो यो । छोरी उत्कर्षा पिपलको रुखमा बसी । अरु त्यहाँबाट उकालो लागे । मैले छोरी उत्कर्षालाई भने उकालो हिंड्न नसकेर हो यहाँ बसेको । उसले भनी — होइन । मलाई जान मन नलागेर हो । मैले बिचार गरें उसले हिल पार्कमा पट्टु मिल्छ कि भन्ने आशा मारिसकेकी थिई ।

त्यसको अर्को दिन पनि म र ज्ञानु हिल पार्कमा गयौं । लोसारको छुट्टीको दिन थियो ।  तर त्यस दिन हामी पट्टु पाइन्छ कि भन्ने आशाले भन्दा पनि मर्निङ वकको लागि गएका थियौं । हामीले अरु दिनमा हिल पार्क नगए पनि छुट्टीका दिनमा हिल पार्क जाने मनस्थिति बनाएका थियौं ।  जे होस्, पट्टुले हामीलाई हिल पार्क जाने बनाएको थियो । 

छोरी उत्कर्षा करीब तीन दिनसम्म त आँखामा आँसु खसालेर नै बसेकी थिई । उसले. मलाई भन्दथी त्यसले के खाएको होला । मैले उसलाई बताएको थिएँ बन जंगलका चरा के खाएर बस्ने र बाँच्ने भन्ने कुरा जानेका हुन्छन् । उनलाई कसैले चारो त हाल्दिनं । प्रकृतिले नै उसलाई बाँच्न सिकाएका हुन्छ । तर उसले. मेरो कुराको प्रतिवाद गर्दै भन्थी अरु त यो कुरा बन जंगलमा बसेर जानेका हुन्छन् होला । तर  हाम्रो पट्टुलाई हामीले सानैदेखि पालेको हुनाले बन जंगलमा के खाएर बाँच्न सकिन्छ भन्ने कुरा उसलाई कसरी थाहा हुन सक्दछ । यस सिलसिलामा हामीले एउटा कौवा दिन दिनै छतमा आउने र आमाले राखिदिएका रोटी खाने कुरा पनि स्मरण गर्यौं  । हामीले त्यो कौवा केही दिन आमाले राखिदिएको खाना खान नआएकोमा आमा चिन्तित भएको कुरा पनि सम्झ्यौं । आमा दुखित भएको कुरा पनि सम्झ्यौं ।

छोरी उत्कर्षाले एक हप्तासम्म पट्टुलाई पर्खिन बनेर बाहिर झ्यालमा प्लेटमा बदाम राखिदिएकी छ । 

पट्टुलाई हामीले घरमा ल्याएर पाल्न थाले पछि कहिले घर बाहिर लएर हाम्रो घर देखाएका थिएनौं । यसैले छोरीलाई के लाग्यो भने पट्टु हामीलाई संझेर आयो भने पनि हाम्रो घर त चिन्दैन । यसैले पनि छोरीले पट्टुको पिंजडा  घरको छतमाथि रहेको पानी टंकीमाथि खाने कुरा बदामसित राखिदिएकी थिई । छोरीको भनाइ थियो पिजडा देखे पछि उसलाई म बस्ने घर यही हो भनेर ज्ञान हुन्छ । उसले सजिलै हाम्रो घर चिन्न सक्दछ । उसले पिजडाको ढोका खुलै राखिदिएकी थिई । यसले गर्दा ऊ पिंजडा भित्र पसेर बदाम खान सक्दथ्यो । तर अझसम्म राति ८ बजेतिर उडेर गएको पट्टुको नाक मुख देख्न पाएका छैनौं हामीले ।  गुगलमा हेरेर छोरीले सुगाको पखेटा काटिदिएमा ऊ उडेर जाँदैन भन्ने लेखेको पढी । उसले मलाई भनी एकजना साथीले पखेटा काट्न त भनेका थिए । तर प्रकृतिले दिएको सुन्दर चीज किन काट्ने जस्तो लाग्यो । 

यही २८ फागुन २०८० का दिन छोरी उत्कर्षाले तिनाउ हस्पिटलको नजिक आकाशमा एउटा हाम्रो पट्टुभन्दा केही ठूलो पट्टु उडेको देखेकी रहिछ । उसले मलाई भनी म घरको छतमा गएर हेर्दछु । त्यस पट्टुले साथी लिएर आएको छ कि । त्यो पट्टु हाम्रो पट्टुभन्दा ठूलो थियो । पट्टुहरू त बुटबलमा पनि हुने रहेछन् । 

एक दिन मलाई छोरीले भनेकी थिई हाम्रो पट्टुले आफूले सिकेको भाषा अरु पट्टुलाई पनि सिकाउने भयो ।

छोरी उत्कर्षाको अहिले भनाइ के रहेको छ भने यो पट्टु अरु पट्टुसित मिलेर बसिदिए हुन्थ्यो । उसलाई त्यहाँ राम्रो भइदिए हुन्थ्यो । 

एक दिन ज्ञानुले भनेको कुरा मलाई निकै घत लागेको थियो — पशु त पशु नै हुने रहेछ ।  हामीले त्यसलाई त्यति माया गरेको बुझ्दै बुझेन । 

मलाई लाग्दछ हाम्रो पट्टु उड्दा झुक्किएर हराएको निश्चिय होइन होला । उसलाई खुला आकाशमा उड्ने इच्छा थियो होला । उसले खिडकीबाट बाहिर अरु चराहरू उडेको देखेको थियो. । अरु चराहरू कराएको सुनेको थियो । यसैले उसलाई उनीहरू जस्तै खुला आकाशमा उड्न मन लागेर न ऊ छापामार शैलीमा उडेर बेपत्ता भयो । 

ज्ञानुले छोरी उत्कर्षाले अर्को पट्टु किनेर ल्याइदिने कुरा गर्दा उसले भो पर्दैन भनी । अब पटेटु नपाल्ने भनी । सुभाषले पनि भन्यो अब पट्टु पाल्ने कुरा गर्दै नगर्नु होला । 

जे होस्, छोरीले अझ पनि पट्टु आउँछ कि भनेर केही प्रतिशत आशा त गरेकै छ । होटलमा काम गर्ने भाइले उनको हराएको. पट्टु एक हप्ता पछि फर्केर आएको थियो भने । यसैले हामीलाई अझ पनि पट्टु घर पहिल्याएर आउँछ कि जस्तो त लागेकै छ । आशा नभए पनि आशा मार्न त सकिएको छैन । 

अहिले म सोंच्दछु पट्ट्को स्वतन्त्रता खोसेर हामीले आफ्नो स्वतन्त्रता पनि त गुमाएका थियों । यस कारण कि हामीले पट्टुले गर्ने हानि नोक्सानीबाट बच्न आफ्नो पहिलेको जीवन शैली नै फेर्न परेको थियो । खाना जतिबेला पनि ढाकेर छोपेर राख्न पर्दथ्यो.।  कपडाहरू पनि ढाकेर लुकाएर राख्न परेको थियो । नोटहरू यता उति फिंजाएर राख्न पाइन्नथ्यो ।  फलफूल खुला राख्न पाइन्नथ्यो ।  कम्प्युटर र ल्याप टपको कि बोर्ड छोपेर लुकाएर वा बन्द गरेर राख्नु पर्दथ्यो ।  दवाई खुला ठाउँमा राख्न पाइन्नथ्यो । टुथ पेस्ट र टुथ ब्रसलाई डिब्बामा बन्द गरेर राख्नु पर्दथ्यो ।  मोवाइलका कभरहरू जोगाउन पर्दथ्यो । तर पट्टु हराए पछि हामीले पट्टुसित नै स्वतन्त्रता प्राप्त गरेको अनुभूति गरिरहेका छौं । अहिले हामीले खाना नढाकी राख्न सक्दछौं ।  लुगा फाटा यता उति जता ततै छरेर पनि राख्न सक्दछौं । टुथ पेस्ट र टुथ व्रसलाई डिब्बामा बन्द गरेर राख्न पर्दैन । कम्प्युटर र ल्याप टपका कि बोर्ड खुलै राख्न सक्दछौं । नोटहरू पनि जताततै ढुक्कसित राख्न सक्दछौं । उता बन जंगलमा गएर पट्टुको जीवन शैली फेरिएको छ भने यता हाम्रो घरमा पनि हाम्रो जीवन शैली फेरिएको छ । ज्ञानु भन्छिन् हामीले पट्टुले हाम्रो घरलाई रमाइलो पारेको सकारात्मक कुरालाई बिर्सेर उसले हाम्रो घरमा पारेको हानि नोक्सानी सम्बन्धी नकारात्मक कुरा सोंच्यौं भने हाम्रो पीडा कम हुन सक्दछ । 

पट्टु भागेर कतै गए  पनि उसका फोटो र ऊ बोलेको आवाज भने मोवाइल फेसबुक  ट्वीटर आदिमा सुरक्षित रहेको छ ।

पट्टु हराएको एक साता हुँदा पनि छोरी उत्कर्षाले छतमा राखेको पिंजडा नहटाएको कुरा र उसले झ्यालमा प्लेटमा राखिदिएको बदाम नहटाएको कुराले पनि उसको पट्टु आफ्नो बासस्थान खोज्दै आउँछ कि भन्ने आशा भने अझै बाँकी रहेकै संकेत दिन्छ । 

२९—११—२०८०

१२—३—२०२४