Skip to main content

छोरीको प्रश्न

 

बुबा एक किलो गहुँलाई कति पर्दछ 

म छतमा चरालाई चारो हालिदिन्छु 

म संझिन्छु 

आमाले छतमा कौवालाई रोटी राखिदिनुहुन्थ्यो 

जहाँ गएको भए पनि कौवा 

रोटी खान आउँथ्यो 

मैले छोरीलाई भने 

मकै छन् 

मकै राखिदेऊ 

उत्कर्षा भन्दछे

मकै भंगेराले चपाउन सक्दछ र 

म भन्दछु 

मकैको आटा होला 

त्यही राखिदिनु 

चामल राखिदिए पनि हुन्छ 

म गंभीर भएको देखेर 

छोरी प्रश्न गर्दछे 

क सोंच्दै हुनुहुन्छ 

म भन्दछु केही सोंचको छैन 

सोंच्न त सोचिरहको छु 

२०८१ साल लागिसक्यो 

रविलाल अधिकारीको साहित्य सारथीमाथि टिप्पणी अलिकति त लेखेको छु 

पुरा भएको छैन 

उता काडमाण्डुबाट 

मित्र कृष्णले एस एम एस गर्नु भएको थियो

तपाईं दर्शन सम्बन्धि लेख आएन 

अस्ति चैत मसान्तमा लेख पुरा गरेको थिएँ

तर फेरि लेखमा केही थप्न मन लागेको छ 

पुरा गरें भनेको लेख पनि पुरा भए जस्तो लागेको छैन 

उता शिलाङबाट मित्र नरबहादुर राईले 

फोन गरेको पनि महिना दिनभन्दा बढ्ता भयो

भन्नु भएको थियो 

मादल निस्किंदै छ 

तपाईंका लेख चाहियो 

मैले शिलाङ नेपाली भाषा साहित्यको इतिहास झल्काउने लेख लेख्न त शुरु गरें

पूरा भएको छैन 

पाल्पाबाट मित्र भट्टराई फोन गर्दै हुनुहुन्थ्यो 

तपाईंले देखेको बुटवलको बारेमा लेख लेख्नु भयो 

मैले भनेको थिएँ 

प्रेसमा पत्रिका पुराउने बेलामा फोन गर्नु होला

तुरुन्त लेखेर पठाउने छु 

यता हिजो प्रवासमा काम गरेका साथीहरूले 

एक देव आलेको बारेमा लेखिएको स्मृति ग्रन्थ ल्याएर छोडेको पनि महिनौं भयो 

भन्नु भएको थियो 

यही पत्रिका पढेर एक देव आलेको बारेमा केही कोर्नु होला

मैले एक देव आलेलाई भेटे जस्तो लाग्दैन 

उनको बारेमा सुनेको मात्र हुँ 

पत्रिका पढेर 

उनको बारेमा केही कोर्न भ्याएको छैन 

केही दिन अधि काढमाण्डुबाट एक जना साथीले फोन गर्नु भएको थियो 

इच्छुक पत्रिका प्रकशित हुँदैछ 

जुन सुकै लेख भए पनि पठाइदिनु होला 

मित्रले इमेल नै नपठाए पछि 

लेख कहाँ पठाउनु्

फोन गरुँ भने फोन नम्बर नै छैन 

केही वर्ष अघि राजधानीबाट एक जना मित्रले 

रचना पठाउन अनुरोध गर्नु भएको थियो 

बल्ल बल्ल समय निकालेर रचना तयार पारेर फोन गरें

रचना पठाइदिउँ

जबाब आयो 

पत्रिका प्रकाशित भइसक्यो 

म भर्खर कम्युटरमा बसेको थिएँ

अधुरा काम पुरा गर्दछु भनेर 

ज्ञानुले भनिन्

छतमा आज त पानी हाल्नु होला 

फूल बिरुवाहरू ओइलाई सके ।

४—१—२०८१

१६—४—२०२४


 


Comments

Popular posts from this blog

लालबीन क्षेत्रीको सम्झनामा

  हालै नागालैण्डको डिमापुरमा लालबीन क्षेत्रीको असामयिक मृत्यु भएको खबर पाएँ  । दुखित भएँ ।  उहाँको मृत्युको खबरले मलाई  सर्वप्रथम शिलाङ पुरायो । हाम्रो भेट र चिनाजानी शिलाङमा भएको थियो । अझ कुरा खु्लाएर भन्नु पर्दा हाम्रो प्रथमभेट गल्फलिंकमा भएको थियो । एशिया कै नामूद गल्फ फिल्ड गल्फ लिंकमा भएको थियो । त्यहाँ हामी पिकनिकमा उपस्थित थियौं । कुनि कताबाट mाालबीन क्षेत्री त्यहाँ झुल्किए । उनका साथमा अन्य कुनै व्यक्ति पनि हुनु पर्दछ । तर म स्मरण गर्न सकिरहेको छैन । जे होस्, लालबीन बडो रमाइलो व्यक्ति रहेछन् । नाच गान जानेका व्यक्ति रहेछन् । उनी त्यस पिकनिकमा नाचे गाए ।  शायद त्यही नाचगानले गर्दा नै उनी मेरो नजरमा परे । मेरो सम्झनामा रहे ।  हाम्रो त्यो भेटले पछि राजनीतिक सम्बन्ध समेत स्थापित  गर्यो । उनी बाम राजनीतिमा सम्पर्कित भए । पुष्पलालको नेतृत्वको कम्युनिष्ट पार्टीका नजिक भए । उनी डिमापुरमा सामाजिक साहित्यिक र सांस्कृतिक कार्यमा पनि क्रियाशील रहे ।  लालबीन क्षेत्रीको पुख्र्यौली घर स्याञ्जा हो ।  तर उनी स्या)ञ्जा पुगेको मलाई त्यति सम्झना छैन ।  पछि लालबीन क्षेत्रीको विबाह त्यतिबेला गुवाहा

त्यो फेरि फर्केला कथातिर फेरि फर्किंदा

     ।  मैले गल्कोटमा विद्यार्थी कालमा त्यो फोरि फर्केला कथा अध्ययन गरेका थिएँ । मलाई त्यस कथाले निकै नै प्रभावित पारेको थियो । मेरो बाल्यकालमा नै  लोककथाप्रति निकै धेरै रुचि भए पनि आधुुनिक कथाका सम्बन्धमा मेरो कुनै खासै ज्ञान थिएन । त्यतिबेला म शायद भवानी भिक्षुको नामसित परिचित भएको थिएँ थिएन त्यो पनि मलाई थाहा छैन । तर पनि उनको त्यो फरि फर्केला कथाले मलाई निकै प्रभावित पारेको थियो । हो, मलाई त्यो फेरि फर्केला कथाले त्यसरी नै प्रभावित पारेको थियो जसरी मलाई मैले आसाममा हाई स्कूलमा अध्ययन गर्दा अंग्रेजी पाठ्य  पुस्तकका दुई कथा लिउ टल्सट्वायको  हाउ मच लैण्ड डज ए म्यान निड र अमेरिकी कथाकार वाशिंगटन आरभिङको  रिप भ्यान विंकल तथा हिन्दी पाठ्य पुस्तक गद्य माधुरीेको  चन्द्रधर शर्मा गुलेरीले लेखेको कथा उसने कहा थाले प्रभावित पारेका थिए । भनिन्छ चन्द्रधर शर्मा गुलेरीले जम्मा दुईबाट कथा लेखेका थिए । अर्को कथा पढ्ने मौका त मैले पाइनं । खोजेर  पढिन पनि । तर मलाई उसने कहा था कथा एउटा जीवन्त कथा जस्तो लागेको थियो । मलाई कता कता उसने कहाँ था र त्यो फेरि फर्केला उस्तै उस्तै कथा लाग्दछन् ।  फरक यत्ति हो

सुमिनाको वागी स्त्रीको आत्मकताको एक अध्ययन

  सुमिनाको बागी स्त्रीको आत्मकथा नाममा उनको २०८० सालको पहिलो कविता संकलन प्रकाशित भएको छ । शायद यो बर्षको महिला हस्ताक्षरको यो एउटा सबभन्दा बडी चर्चित तथा महत्वपूर्ण साहित्यिक कृति हो । यो कुनै एक व्यक्तिको आत्मकथाको पुस्तक जस्तो सुनिन्छ । कसैको निजी आत्मकथा जस्तो लाग्दछ । तर कुरो यसो होइन । यो कविता संकलन हो । कविले मुख्यत महिलाहरूका समस्या र वेदनालाई आफ्ना कवितामा वाणी दिएको हुनाले यसलाई आत्मकथा पनि  भन्न सकिन्छ । तर यो आत्मकथा कुनै एक खास महिलाको जीवनमा आधारित नभएर आम महिलाको जीवनसित सम्बन्धित छ पनि भन्न सकिन्छ । यस कविता संकलनका कविताले कुनै एक खास महिलाको आवाजलाई बुलन्द गरेको देखिए पनि यसले आम महिलाको जीवनलाई प्रतिनिधित्व गरेको देखिन्छ । यस कविता सकलनले महिला कुनै न कुनै रूपमा पुरुषद्वारा पीडित भएको कुरालाई प्रतिबिम्बित गर्दछ । यस कविता संकलनमा मुख्यत पूँजीवादी समाजमा हुर्के बढेका महिलाहरूको चित्रण गरेको छ । उनीहरूको व्यथा कथालाई वाणी दिएको छ  ।  महिला सदा सर्वदा पुरुषद्वारा शोषित पीडित रहे भएको कुरा भने साँचो होइन । यस समाजलाई माक्र्सले मुख्यत ६ युगमा विभाजित गरेका छन् ।  आदिम सा