भडकु कामी

 

म घर छोडेर प्रदेशतिर  लाग्दा घरको यादले निकै पिरोलिएको थिएँ । छटपटिएको थिएँ । आत्तिएको थिएँ । घर छोडको दुई दिन जति भएको थियो होला । जति बेला पनि मेरो मनमा उही घरको चित्र नाचिरहथ्यो. । घरको स्मरण भइरहन्थ्यो ।  जहाँसम्म मलाई संझना छ , हामी रिडीमाथि एक ठाउँमा बसेर बिश्राम लिंदै थियौं । खाजा पनि खाँदै थियौं । त्यतिबेला नै माथितिरबाट एक हुल मान्छे ह्वा्र हे्वार्  तल झर्दै थिए ।  म हामीतिर आइरहको सबभन्दा अघिल्लो मान्छेलाई देखेर निकै खुशी भएँ । हर्षित भएँ । प्रफुलित भएँ । मेरो अँध्यारो अनुहार पनि उज्यालो भयो । मेरा मुखबाट एक्कासि खुशीको आवाज निस्क्यो —“ दाई तिमी पनि आएको ।”

मैले दाई भनेर सम्बोधन गरेको मान्छे निकै खुशी भए । उनले मलाई हर्षित तथा उत्सुक  हुँदै भने — “मलाई चिन्यौ र बाबु तिमीले ? ”

मैले पनि हर्षित हुँदै भनें —“  किन नचिन्ने ?”

उनले अझ बढी जिज्ञांसा राख्दै भने — भन त बाबु म को हुँ ।”

मैले बिना हिचकिचाहट फ्याट्ट भनें —“ तिमी बाँसखोलाको भडकु कामी त हौ । ”

मैले ती व्यक्तिलाई भडकु कामी भने पछि उनी मसित रिसले आगो भए । बम भए । उनले जंगिदै र  गर्जिदै भने —“ म मगरलाई कामी भन्ने ! कामी बनाउने ! म तिमीलाई नथुनी छोड्दिन । तल जेल छ । त्यहाँ पुराएर जेल हाल्छु । जेलमा कोच्दछु । कहाँ त्यसै छोड्छु । ” 

वास्तवमा मैले बाँसखोलाको भडकु कामी भनेका मान्छे उनले भने अनुसार मगर सुवदार पो रहेछन् । 

उनी मसित  रिसाएर आगो हुँदै मलाई जेल हाल्ने धम्की दिए पछि भिनाजु भक्तबहादुर खत्रीले भन्नु भयो — यिनले गल्तीले तपाईंलाई ठहराउन नसकेर नै झुक्किएर बासखोलाको भड्कु कामी भनेको हुन् । यिनी दोकानमा बस्ने हुनाले चारैचौरासका मान्छेलाई देख्दथे । चिन्दथे ।  तपाईलाई देखेर  झुक्किएछ्न् । बाँसखोलाको भडकु कामी ठानेछन् । घरको यादले आत्तिएको बेलामा तपाईंलाई देखेर आफ्नै घर गाउँको आफूले चिने जानको मान्छे यतै आएको जस्तो ठानी  खुशी भएर — तिमी पनि आयौ दाई भनेका हुन् । केटाकेटी सम्झेर त्यसलाई ठूलो मुद्दा नबनानुहोेस् । ”

यी कुराले मगर सुवेदार केही शान्त त भए । तर उनले मलाई तल गए पछि जेलमा हाल्छु भन्न त छोडेका थिएनन् । मप्रति आक्रोश प्रकट गर्न छ छाडेका थिएनन् । मलाई तर्साउन त  छोडेको थिएनन् ।  

उनको जेल हाल्ने धम्कीले म निकै आतंकित भएको थिएँ । कतै यिनले मलाई कुनै ठाउँमा पुराएर जेल हाल्ने त होइनन् जस्तो लागेको थियो ।  

बाटामा हामीहरू अघि पछि हुँदै हिंडिरहेका थियौं ।  बाटोमा उनलाई भेट्दा म निकै आतंकित हुन्थें । त्रसित हुन्थें । थरिकम हुन्थें । जसरी भए पनि उनीबाट टाढा हुन पाए हुन्थ्यो भन्ने कामना गरिेरहेको हुन्थें । राति बास बस्ने बेलामा हामीहरू एउटै भट्टीमा पर्यौं ।  एउटै ठाउँमा बास बस्यौंं । सुत्ने बेलामा  ती मगर सुवदार म नजिक नजिक पर्यौं ।  त्यस रात मलाई राम्ररी  निंद लागेन । म उनीसित भयभीत भइरहको थिएँ । त्रसित भइरहेको थिएँ । आतंकित िभइरहेको थिएँ । त्यो रात मेरो लागि अत्यन्त पीडादायक रात हुन पुग्यो ।

यो म सानै छँदाको घटना हो । यसलाई मैले पटक्कै भुल्न सकेको छैन । भुल्न सक्ने कुरा पनि भएन यो । आखिर भुलेर पनि भुल्न सकिने खालेको घटना पनि होइन यो । 

यस घटनामा मलाई सबभन्दा बढी अचम्भ लागेको क्ुरा के छ भने आफूलाई मगर सुवेदार बताउने जुन  व्यक्तिलाई मैले  भडकु कामी भनेर आगो हुने बनाए ती भडकु कामी वास्तवमा को थिए अहिले मलाई केही थाहा छैन । उनको बारेमा म केही पनि जान्दिनं ।  मैले बचपनमा चिनेको जानेको भडकु कामीलाई पछि कुनै समयमा मैले भेटेको पनि थिइनं । उनको बारेमा मैले कुनै चासो लिएको पनि थिइनं ।  उनको बारेमा कुनै सोधी खोजी  गरेको पनि थिइनं ।  त्यसको कुनै आवश्यकता ठानेको पनि थिइनं । यतिबेला मेरो मन मस्तिष्कमा उनको कुनै चित्र अंकित छँदा पनिछैन । तर  पनि मैले त्यतिबेला उच्चाहरण गरेको भड्कु कामी शब्द भने मैले कत्ति बिर्सन सकेको छैन । यस्तो हुँदोरहेछ । कसैको नाम सम्झे पनि अनुहार सम्झिन सकिने रहनेछ । उसरी कसको अनुहार सम्झे पनि नाम भने बिर्सन पनि सकिने रहेछ । मेरो अनुभवले यही कुरो बताउँछ ।

म यतिबेला के पनि सोंच्दछु भने मैले बाँसखोलाको भडकु कामीलाई कसरी चिने जानको हुँला । म उनीसित कसरी परिचित भएको हुँला । उनी हाम्रा घरका बाली घरे कामी थिएनन् । 

जे होश , म सोच्दछु मैले उनलाई निकै नजदिकबाट चिनेको जानेको रहेछ्ु । गहिरिएर चिनेको रहेछु । यो कुरा पक्का हो । यसैले त मैले रिडीमाथि भ्रमवश उनको नाम उच्चाहरण गरें ।  भडकु कामी भने । अब प्रश्न उठ्दछ मैले भडकु कामीलाई कसरी चिनें । उनलाई मैले कसरी जानें । उनलाई मैले चिनेको जानेको उनले बटौलीबाट हाम्रो दोकानका लागि माल सामान बोकेको हुनुुपर्दछ । त्यसरी भारी तारी बोक्दा मैले उनलाई चिन्ने जान्ने मौका पाएको हुन सक्दछु  । यदि उनले हाम्रो दोकानका लागि माल समान बोक्न हिंडेको थिएनन् भने उनले हाम्रो दोकानबाट कपडा लत्ता किन्न आउँदा मैले उनलाई चिनेको जानेको हुनु पर्दछ । यो पनि होइन भने उनलाई मैले हटियामा हुने राम रमितामा हाम्रो दोकानको बाटो हुँदै ओहोर दोहोर गर्दा चिनेको जानेको हुनु पर्दछ । मैले उनलाई चिनेको जानेको अर्को संभावना के पनि हुन सक्दछ भने उनी हुल दंगा गर्नमा निकै नाम चलेका व्यक्ति हुन सक्दछन् । जे होश्, बाँसखोलाका भडकु कामी मैले सानामा राम्ररी चिनेका जानेका व्यक्ति रहेछन् । मैले नजदिकबाट चिनेका जानेका मान्छे रहेछन् । मेरो नजरमा परेका मान्छे रहेछन् । मेरो मन मुटुमा बसेका मान्छे रहेछन् । उनी जो सुकै हउन् र मैले उनलाई जे जसरी चिनेको जानेको हुँ उनले त्यतिबेला ममा  गहिरो  छाप पारेका रहेछन् । गहिरो प्रभाव पारेका रहेछन् । अर्को कुरा के पनि देखिन्छ भने म प्रदेश लाग्दा  होमसिकनेशको पीडाले पीडित भइरहेको बेलामा झुक्किएर मगर सुबेदारलाई देख्दा बाँसखोलाको भडकु कामी ठानेर क्षणिक समयको लागि भए पनि  आफ्नै गाउँ घरको मान्छे मानेर मेरो होमसिकनेशलाई कम गरेको रहछ । घरको यादलाई कम गरेको रहेछ । उनीप्रतिको भ्रमले भए पनि मलाई अत्यन्त खुशी पारेको रहेछ । यो कुरा बेग्लै हो कि त्यो खुशी पछि गएर भयमा रुपान्तरित हुन पुग्यो । आतंकमा अनुवाद हुन पुग्यो ।  

यस घटनाले मलाई के कुराको ज्ञान पनि भयो भने प्रदेश लागेको बेलामा मान्छेलाई घरको यादले निकै सताउँदो रहेछ र त्यस अवस्थामा आफूले चिनेको जानेको घर गाउँका जुनसुकै मान्छे भेटेमा त्यसले पनि आहत भएको मान्छेको मनलाई अलिकति भए पनि राहत दिने रहेछ । घर छोड्नुको पीडालाई केही मात्रामा भए पनि कम गर्दोरहेछ । प्रदेशमा मान्छेले गाउँलेलाई ठूलो महत्व दिने कारण पनि यही होला ।  जे होस्, यतिबेला मैले बाँसखोलाका भडकु कामीका सम्बन्धमा केही कुरा नजाने पनि त्यतिबेला म उनलाई निकै राम्ररी चिन्दोरहेछु । त्यसैले त मैले मगर सुवदारलाई झुक्किएर भए पनि भडकु कामी भने हुँला । भडकु कामीको नाम उच्चाहरण गरेको हुँला ।

२१—९—२०८१

५—१—२०२५